Γνώρισα την Εύη και την Κρύσταλ κατά την προγραμματισμένη συνάντησή τους με τον εκπαιδευτή κινητικότητας τυφλών με σκύλο οδηγό. Η άγνοια και η αδιαφορία του κόσμου στο κέντρο της Αθήνας και η ανύπαρκτη υποδομή προσβασιμότητας, σε συνδυασμό με το μόνιμο χαμόγελο στο πρόσωπο της Εύης, με έκαναν να θέλω να την ξανασυναντήσω, είχα πολλές απορίες.
Η Εύη είναι 23 ετών, σπουδάζει στο Παιδαγωγικό Αθήνας και θέλει να συνεχίσει με μεταπτυχιακό στην κλινική ψυχολογία. Μιλά Αγγλικά, Γερμανικά και Ισπανικά, παίζει πιάνο και ούτι, στο παρελθόν τραγουδούσε και έπαιζε πλήκτρα σε συγκρότημα. Της αρέσει πολύ να διαβάζει αστυνομικά βιβλία και να πηγαίνει σινεμά. Η Εύη είναι τυφλή και αυτή είναι η λέξη που της αρέσει να χρησιμοποιεί για την πάθησή της.
Η Κρύσταλ είναι ένα πανέξυπνο labrador retriever 2 ετών, άριστα εκπαιδευμένη ως σκύλος οδηγός για άτομα με προβλήματα όρασης από τον εκπαιδευτή της Ελληνικής Σχολής Σκύλων Οδηγών Λάρα. Φορά καθημερινά το ειδικό σαμάρι της και με την καθοδήγηση της Εύης, φροντίζει για την ασφαλή κίνησή τους στην πόλη. Οι δυο τους είναι αχώριστο ζευγάρι τους τελευταίους 5 μήνες, απαραίτητη προϋπόθεση για να δέσουν σαν ομάδα και να δουλεύουν σωστά μαζί.
Η νόσος του Leber από την οποία πάσχει η Εύη, οδήγησε στην ολική της τύφλωση μέσα σε ένα 6μηνο σε ηλικία 5 ετών. Παρακολούθησε μέχρι και την 4η Δημοτικού στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών στην Καλλιθέα (Κ.Ε.Α.Τ.) και στη συνέχεια επελέγη για να συμμετάσχει σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τότε δοκιμαζόταν για πρώτη φορά και να ολοκληρώσει μέχρι και το Λύκειο σε Γενικό σχολείο. Περιγράφει την εμπειρία αυτή με μεγάλο ενθουσιασμό και αισθάνεται ευγνωμοσύνη για την ευκαιρία που της δόθηκε και το όνειρό της είναι να εργαστεί κι εκείνη ως δασκάλα ένταξης σε γενικά σχολεία και να βοηθήσει παιδιά με αναπηρίες.
Πώς είναι η καθημερινότητά της; Δύσκολη για τα δικά μας δεδομένα. Το συνοψίζει σε μια πρόταση: Ζει σε μια κοινωνία φτιαγμένη για ανθρώπους που βλέπουν. Τα κτίρια, οι δρόμοι, τα πεζοδρόμια, ο κόσμος. Εδώ χαμογελά και μου εξηγεί. Ο περισσότερος κόσμος θέλει, αλλά συνήθως δεν ξέρει πώς να βοηθήσει. Ο υπόλοιπος κόσμος απλά παρκάρει σε ράμπες, σε πεζοδρόμια και κάνει ό,τι μπορεί για να συμβάλει στην ιδρυματοποίηση των ανθρώπων με αναπηρία, έστω και ασυνείδητα. Καταλήγει στο προφανές, ελλιπής παιδεία. Σχεδόν καθημερινά άγνωστοι άνθρωποι την πιάνουν, την αρπάζουν χωρίς καν να της μιλήσουν όπως λέει, για να βοηθήσουν. Ναι, η πρόθεση είναι καλή, ο τρόπος όμως; Κλείστε τα μάτια σας και σκεφτείτε το.
Μιλήσαμε για στερεότυπα. Τυφλός θα πει κουφός, ζητιάνος, τυφλός και μαύρα γυαλιά, τυφλός και μπαστούνι. Επικρατεί επίσης η θεώρηση πως οι τυφλοί έχουν οξυμένες τις υπόλοιπες αισθήσεις τους, στα επίπεδα μάλιστα του υπερφυσικού! Όχι, απλά τις χρησιμοποιούν διαφορετικά. Και όχι, οι τυφλοί δεν βλέπουν με τα μάτια της ψυχής τους. Η φράση αυτή την ενοχλεί τόσο όσο και οι ανυπόστατοι politically correct χαρακτηρισμοί «άτομα με ειδικές ικανότητες» και «άτομα με ειδικές δεξιότητες». Δεν βλέπει τον εαυτό της ως εξωγήινο ή ως zombie, όπως την αποκάλεσε μια μέρα ένα παιδάκι στον δρόμο. Στη χώρα μας το τυφλός και σκύλος οδηγός μπερδεύει, λογικό βέβαια καθώς σήμερα υπάρχουν μόλις 5 ζευγάρια. Ακόμα και εκείνοι που ξέρουν τί κάνει αυτός ο σκύλος με την ασυνήθιστη φορεσιά, ως επί το πλείστον θεωρούν ότι ξέρει πού την πάει, ότι βλέπει το φανάρι, εν ολίγοις ότι είναι GPS. Στην πραγματικότητα, ο σκύλος οδηγός ακολουθεί τις οδηγίες και εντολές του χειριστή και εντοπίζει και ειδοποιεί για τα εμπόδια στη διαδρομή.
Η παράκλησή της; Μη χαϊδεύετε, μη μιλάτε και μην αποσπάτε τον σκύλο που φορά το ειδικό σαμάρι. Άλλωστε, εσείς πώς θα νιώθατε εάν πηγαίνοντας το πρωί βιαστικά στη δουλειά σας, σας σταματούσαν κάθε λίγο για να σας χαϊδέψουν τα μάτια; Εάν θέλετε να βοηθήσετε, απλά ρωτήστε αν χρειάζεται τη βοήθειά σας και μην επεμβαίνετε αυθαίρετα. Στην καφετέρια, ρωτήστε την ίδια τι θα ήθελε να πιει, όχι τον συνοδό της, εκείνη ξέρει καλύτερα. Και στη βόλτα με το κατοικίδιό σας, φροντίστε να μαζεύετε τις ακαθαρσίες του, σκεφτείτε πως υπάρχουν άνθρωποι που άθελά τους τις πατούν συχνά. Σεβαστείτε τις διαβάσεις, τις ράμπες και τους ειδικούς οδηγούς στα πεζοδρόμια. Και μην της ξαναπείτε ότι απαγορεύονται τα σκυλιά σε κάποιον χώρο. Ο νόμος ορίζει ότι επιτρέπεται παντού η πρόσβαση στους σκύλους οδηγούς τυφλών, ακόμα και κατά την εκπαίδευσή τους.
Η Εύη μέχρι να εκπαιδευτεί και να αποκτήσει την Κρύσταλ, στηριζόταν στο λευκό μπαστο
ύνι και στην ακοή της για τις περιορισμένες διαδρομές που έκανε. Πλέον, αισθάνεται μεγάλη αυτοπεποίθηση, η μετακίνησή της είναι πιο εύκολη και δοκιμάζει συνεχώς νέες διαδρομές. Είναι αυτόνομη, ανεξάρτητη και ευτυχισμένη. Αγαπά την Κρύσταλ και δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή της χωρίς αυτήν.